Aktywność Słońca i jego wpływ na naszą planetę

Projekt realizowany przez:

UJ, Wydział FAIS

Cel projektu:

Badanie aktywności słonecznej jej wpływ na otoczenie kosmiczne Słońca, w tym na planety Układu Słonecznego

Skrócony opis:

Wpływ aktywności słonecznej na środowisko kosmiczne w pobliżu Ziemi, w krótkich skalach czasowych, jest znany jako Pogoda Kosmiczna (Space Weather). Ta aktywność, szczególnie gdy ma duża i zmienną intensywność, może mieć poważne skutki dla cywilnej jaki i wojskowej technologii umieszczonej w kosmosie (np. operacje satelitarne, zakłócenia komunikacyjne), a nawet w niższej atmosferze i na Ziemi (np. lotnictwo, sieci elektryczne, zmiany globalnego układu elektrycznego czy owalu zorzowego). Nasze społeczeństwo w coraz większym stopniu zależy od tych systemów. Jest też oczywiste, że prognozowanie pogody kosmicznej będzie miało kluczowe znaczeni w planowanych misjach kosmicznych, w szczególności załogowej misji na Marsa. Dlatego ta dziedzina badań naukowych jest intensywnie rozwijana na całym świecie a jej znaczenie ciągle rośnie.

Podział badań i metodologia:

Badania będą się koncentrowały na poszukiwaniu metod pozwalających lepiej prognozować wszelkie niebezpieczne zjawiska generowane na Słońcu, ich wpływ na naszą planetę, a także ich potencjalne skutki w atmosferze. Składać się one będą z trzech segmentów:

Słoneczny (Solar)

W tym segmencie badania będą obejmowały wszystkie zjawiska związane z aktywnością Słońca (obszary aktywne, rozbłyski, koronalne wyrzuty masy). Dodatkowo planujemy wznowić nasze własne obserwacje Słońca przy pomocy 8-metrowego automatycznego radioteleskopu. Zakładamy, że dzięki tym obserwacjom będziemy mogli poszukiwać prekursorów poprzedzających gwałtowne zjawiska na Słońcu

W drodze/ w ruchu (Underway, w drodze, czyli w ośrodku między Słońcem a Ziemią)

Ten segment poświęcony jest badaniu koronalnych wyrzutów materii (coronal mass ejections, CMEs). One są źródłem najsilniejszych zaburzeń geomagnetycznych na Ziemi. Obecnie, wspólnie z kolegami z NASA GSFC opracowaliśmy największy katalog CMEs. Katalog ten jest oparty o dane z ciągle pracującego satelity SOHO i jest na bieżąco uzupełniany. Program ten zakłada rozwijanie tej współpracy pod kątem badania CMEs

W okolicach Ziemi (Near earth)

Segment ten obejmuje badania związane ze skutkami aktywności słonecznej obserwowanymi w okolicach naszej planety. Efektem tych badań powinno być poszukiwanie metod pozwalających lepiej przewidywać intensywność burz geomagnetycznych oraz wpływu strumieni energetycznych cząstek i wysokoenergetycznego promieniowania na ziemska magnetosferę oraz atmosferę. W tych badaniach będziemy chcieli wykorzystać również obserwacje prowadzone przez własne stacje monitorujące fale ULF/ELF (ultra- and extremely low frequency).